Μυκονιάτικη Μελόπιτα

Μυκονιάτικη Μελόπιτα – Τάρτα με μέλι και τυρί

Η μελόπιτα Μυκόνου είναι ένα παραδοσιακό γλυκό που μοιάζει με cheesecake: έχει γέμιση από γλυκιά τυρόκρεμα με μέλι και καλύπτεται με φύλλο. Ουσιαστικά πρόκειται για μια γλυκιά τυρόπιτα ταψιού με δύο στρώσεις φύλλου (κάτω-πάνω) και γέμιση τυρί, που μετά το ψήσιμο περιχύνεται με μπόλικο μέλι.
Σερβίρεται την ημέρα του Πάσχα και ξεχωρίζει για την πλούσια, μελένια γεύση της.

Υλικά

Για τη ζύμη (φύλλο):

• ~1 κιλό αλεύρι που φουσκώνει μόνο του

• 1 ποτήρι κρασιού ελαιόλαδο (~150 ml)

• Χλιαρό νερό όσο πάρει (περίπου 300-400 ml)

• 1 πρέζα αλάτι

Για τη γέμιση:

• 1 κιλό τυροβολιά Μυκόνου (τοπικό ανάλατο στραγγιστό τυρί) – ή ανθότυρο καλά στραγγισμένο

• 1¼ φλ. ζάχαρη (περίπου 250 γρ.)

• 1 φλ. θυμαρίσιο μέλι (περίπου 250 ml) + επιπλέον για το τελείωμα

• 3 αυγά

• 1 κ.σ. κανέλα τριμμένη

Εκτέλεση

1. Ζύμη φύλλου: Σε μια λεκανίτσα βάζουμε το αλεύρι, κάνουμε μια λακκούβα και ρίχνουμε το ελαιόλαδο και το αλάτι. Ανακατεύουμε και έπειτα προσθέτουμε σιγά-σιγά χλιαρό νερό ζυμώνοντας ώσπου να σχηματιστεί μια μαλακή ζύμη που μόλις να κολλάει ελαφρά στα χέρια. Σκεπάζουμε και αφήνουμε να ξεκουραστεί για 20-30′.

2. Γέμιση: Σε μια λεκάνη θρυμματίζουμε τη φρέσκια τυροβολιά. Προσθέτουμε τη ζάχαρη, το μέλι, τα αυγά και την κανέλα. Με ένα πιρούνι ή σύρμα αναμειγνύουμε καλά τα υλικά μέχρι να φτιάξουμε μια ομοιογενή, παχύρρευστη κρέμα τυριού.

3. Συναρμολόγηση πίτας: Προθερμαίνουμε τον φούρνο στους 180°C. Χωρίζουμε τη ζύμη σε 2 μέρη. Σε αλευρωμένη επιφάνεια ανοίγουμε το ένα μέρος σε φύλλο λεπτό, διαμέτρου λίγο μεγαλύτερης από το ταψί μας (~32-34 εκ.). Στρώνουμε το φύλλο στο βουτυρωμένο ταψί, καλύπτοντας τον πάτο και τα τοιχώματα (αφήνουμε φύλλο να εξέχει περιμετρικά). Αδειάζουμε τη γέμιση τυριού στο ταψί και την απλώνουμε ομοιόμορφα. Ανοίγουμε και το δεύτερο κομμάτι ζύμης σε φύλλο και σκεπάζουμε την πίτα, καλύπτοντας τη γέμιση. Ενώνουμε/τσιμπάμε τις άκρες των δύο φύλλων (κάτω και πάνω) ώστε να κλείσει γύρω-γύρω η πίτα. Με ένα πιρούνι τρυπάμε εδώ κι εκεί την επιφάνεια για να μη φουσκώσει πολύ στο ψήσιμο.

4. Ψήσιμο: Ψήνουμε τη μελόπιτα σε καλά προθερμασμένο φούρνο στους 180°C, στις αντιστάσεις (ιδανικά μόνο κάτω αντίσταση), για περίπου 1 ώρα και 15 λεπτά. Θέλουμε να ψηθεί καλά η βάση και να ροδίσει η επιφάνεια. Αν πάρει πολύ χρώμα γρήγορα, τη σκεπάζουμε με αλουμινόχαρτο και συνεχίζουμε το ψήσιμο μέχρι να περάσει ο απαιτούμενος χρόνος.

5. Τελείωμα: Βγάζουμε προσεκτικά τη πίτα από το φούρνο. Όπως είναι καυτή, τη περιχύνουμε με πολύ θυμαρίσιο μέλι – συνήθως 2-3 φλιτζάνια, ώστε να απορροφήσει αρκετό. Στη Μύκονο λέγεται ότι βάζουν μέχρι και 1 κιλό μέλι στη μελόπιτα, ανάλογα πόσο γλυκιά την προτιμούν!​.Αφήνουμε την πίτα να «μελώσει» και να κρυώσει. Σερβίρουμε πασπαλίζοντας με έξτρα κανέλα. Τα κομμάτια βγαίνουν αρκετά συμπαγή, με τραγανό φύλλο και ζουμερή γέμιση.

Ιστορική τεκμηρίωση

Η μελόπιτα είναι διαδεδομένο γλυκό σε πολλές Κυκλάδες (π.χ. Σίφνο, Φολέγανδρο, Μήλο κ.α.), όμως η Μύκονος έχει τη δική της εκδοχή που ξεχωρίζει. Στη Μύκονο η μελόπιτα είναι κλειστή πίτα με φύλλο πάνω-κάτω, σε αντίθεση με τα περισσότερα άλλα νησιά όπου οι γλυκές τυρόπιτες είναι ανοιχτές. Αποτελεί ουσιαστικά ένα γλύκισμα του Αιγαίου με ντόπιο τυρί και μπόλικο μέλι​. Το τοπικό τυρί είναι η τυροβολιά Μυκόνου, ένα μαλακό ανάλατο τυρί από αγελαδινό γάλα, που δίνει ιδιαίτερη υφή και γεύση. Το μέλι στη Μύκονο ρέει άφθονο στη συνταγή – μετά το ψήσιμο η πίτα περιλούζεται με μέλι, τόσο που στην παραδοσιακή συνταγή μπορεί να φτάσει και το 1 κιλό, δημιουργώντας ένα πολύ γλυκό και αρωματικό αποτέλεσμα​. Η κανέλα επίσης είναι αγαπημένο μπαχαρικό στο νησί και αρωματίζει έντονα τη μελόπιτα.

Πρόκειται για γλυκό που φτιάχνεται την Κυριακή του Πάσχα, συμπληρώνοντας το εορταστικό τραπέζι μετά τα αλμυρά εδέσματα. Οι Μυκονιάτισσες συχνά διακοσμούν τις μελόπιτες τους περίτεχνα – εξ ου και η αναφορά σε «όμορφα στολισμένες μελόπιττες» στις περιγραφές του πασχαλινού τραπεζιού. Ενίοτε, πάνω στο πάνω φύλλο της πίτας χαράζουν σχέδια ή το πασπαλίζουν με ασπρισμένα αμύγδαλα πριν το ψήσιμο, ώστε το γλυκό να είναι εντυπωσιακό στην εμφάνιση.

Εκτός από τη μελόπιτα, στη Μύκονο συνηθίζεται το Πάσχα ένα ακόμα ιδιαίτερο έδεσμα: τα λεγόμενα «χορδιά», που δεν είναι άλλο από τα γνωστά γαρδουμπάκια (τυλιχτά αντεράκια γεμιστά με εντόσθια αρνιού)​. Τα χορδιά αποτελούν μεζέ που σερβίρεται ως ορεκτικό ή συνοδευτικό της ρακής, προσφέροντας μια πικάντικη νότα στο τραπέζι της Λαμπρής. Η λέξη είναι ιδιωματισμός των Μυκονιατών για τα έντερα (από το «χορδά» που σημαίνει έντερο στα αρχαία). Έτσι, στη Μύκονο το πασχαλινό μενού περιλαμβάνει γευστικές αντιθέσεις: από τα πικάντικα χορδιά μέχρι την πολύ γλυκιά μελόπιτα, καλύπτοντας όλο το φάσμα γεύσεων.